Uprawa kiwi jest bardzo wymagająca i porównywalna z uprawą winogron. Te energiczne, przypominające liany, byliny wymagają stabilnego wspinania się i pomocy wspinaczkowych. Podnoszenie i przycinanie metrowych pędów jest niezbędne dla kiwi i stanowi główną część pielęgnacji. Są warunkiem wysokiego plonu owoców. Teraz liczy się tylko wybór odpowiedniej odmiany.
Najlepsze odmiany kiwi do ogrodu
Istnieją różne odmiany kiwi, które dzielą się na odmiany „żeńskie”, „męskie” i „samozapylające”:
Żeńskie odmiany kiwi
Actinidia chinensis „Hayward”
Ta odmiana kiwi produkuje duże owoce o wadze około 100 g. Skórka jest zielonkawobrązowa, miąższ soczysty o delikatnie kwaśnym smaku. Kwitnie nieco później i można go zbierać od listopada. Jako odmiana zapylająca nadaje się męska odmiana „Atlas”.
Actinidia chinensis Starella
'Starella' to silnie rosnąca, plenna i szczególnie mrozoodporna odmiana o aromatycznych owocach wielkości 5 - 6 cm. Okres dojrzewania przypada na koniec października. Wymaga także męskiej odmiany zapylacza.
Actinidia arguta „Ken’s Red”
Wcześnie dojrzewająca, wysokowydajna odmiana o efektownych fioletowych owocach wielkości 3 - 4 cm i fioletowym miąższu. Odmiana „Nostino” nadaje się na zapylacza.
Mini Kiwi Weiki (Actinidia arguta Weiki)
Mini Kiwi Weiki zachwyca bardzo dobrą odpornością na zimę, a od trzeciego roku życia owocami wielkości orzecha włoskiego o gładkiej skórce. Mają słodki, aromatyczny smak. Czas zbiorów przypada na okres od września do października. W tej odmianie występują rośliny żeńskie i męskie.
Odmiany męskie kiwi
Actinidia Arguta Nostino
Odmiana ta sama nie owocuje, ale jest dobrą odmianą zapylającą dla wszystkich odmian Arguta o gładkiej skórce. W zasadzie jeden osobnik męski wystarcza jako zapylacz dla maksymalnie dziesięciu roślin żeńskich.
Actinidia chinensis Matua
'Matua' to uniwersalna odmiana zapylacza osiągająca wysokość do 100 cm dla wszystkich odmian Actinidia chinensis. Kwitnie wcześnie i dlatego szczególnie dobrze nawozi odmiany wcześnie kwitnące.
Actinidia chinensis „Atlas”
Ta męska roślina, dorastająca do 100 cm wysokości, sama nie wydaje owoców. Można ją bardzo dobrze wykorzystać jako odmianę zapylającą dla samicy 'Hayward'.
Samozapylone odmiany kiwi
Actinidia chinensis „Solissimo” „Renact”
Jak wszystkie odmiany samopylne, ta jest znacznie mniejsza od innych i dorasta do 100 cm wysokości. Owoce są nieco mniejsze, ale mają doskonały ostry smak. Zbiór odbywa się od końca października do początku listopada.
Actinidia chinensis „Jennny”
Owoce tej odmiany są duże, bulwiaste lub cylindryczne, z początkowo jędrnym i orzeźwiająco słodkim miąższem. Są gotowe do zbioru od końca października do połowy listopada. Wysokich plonów można spodziewać się najwcześniej po 5 – 6 latach.
Actinidia arguta „Issai”
Zielone owoce tej odmiany o gładkiej skórce są wielkości agrestu i są bardzo słodkie. Stają się naprawdę produktywni najwcześniej po około 2–3 latach.
Wskazówka:
Odmiany samopylne na ogół nie wymagają zapylacza. Niemniej jednak dodatkowa odmiana może znacznie zwiększyć plon owoców.
Wymagania dotyczące lokalizacji
Właściwa lokalizacja ma kluczowe znaczenie dla dojrzewania owoców kiwi. Najlepiej rozwijają się w ciepłych, jasnych i osłoniętych od wiatru miejscach. Owoce, liście i młode pędy kiwi są bardzo wrażliwe na wiatr. Delikatne młode pędy potrzebne do zaowocowania mogą łatwo odłamać się przy silnym wietrze. Ochronę może zapewnić na przykład sadzenie szybko rosnących dzikich drzew, takich jak dereń, belka zwyczajna, głóg lub czarny bez. Należy unikać sąsiedztwa z drzewami wymagającymi dużej ilości wody, ponieważ stanowiłyby one bezpośrednią konkurencję dla kiwi.
Tekstura gleby
Kiwi może wspiąć się na wysokość do 500 cm i szerokość 800 cm. Aby to zrobić, potrzebują luźnej, bogatej w składniki odżywcze, bogatej w próchnicę i ubogiej w wapno gleby. Powinien zawierać co najmniej trzeci kompost. Szczególnie odpowiednie są gleby o wartości pH w zakresie lekko kwaśnym, natomiast gleby bogate w wapno nie są tolerowane. Można je poprawić, dodając trochę ziemi rododendronowej lub torfu. Jeśli gleba jest słaba, dobrym pomysłem jest dodanie kompostu. Gleby lekkie i bardzo piaszczyste oraz ciężkie gleby gliniaste są całkowicie nieodpowiednie.
Rośliny
Najlepszym czasem sadzenia jest okres od połowy maja do sierpnia, kiedy nie ma już ryzyka późnych przymrozków. Zawsze należy posadzić co najmniej jedną odmianę męską i jedną żeńską, przy czym jeden samiec wystarczy dla kilku żeńskich. Dodatkowa roślina męska może również zwiększyć plony roślin samopłodnych.
Przygotowanie gleby i sadzenie
Sadzenie powinno być poprzedzone dobrym przygotowaniem gleby, najlepiej z nawozem zielonym z głęboko ukorzenionymi roślinami nawozowymi, takimi jak lucerna, bobik, rzodkiew oleista czy łubin obornikowy. Ponadto należy dokładnie usunąć uporczywe chwasty, takie jak perz, powój zwyczajny czy oset. Teraz czas na sadzenie.
- Najpierw dokładnie podlej bryłę korzeniową
- W tym czasie wykop dołek do sadzenia o wymiarach ok. 50 x 50 cm
- Dobrze spulchnij ziemię w dołku do sadzenia
- Wymieszaj urobek z kompostem lub wiórami rogowymi
- W zależności od odmiany należy zachować odległość sadzenia 150 – 300 cm
- Włóż roślinę tak głęboko, jak była wcześniej w doniczce
- Wypełnij wykopaną ziemią i ubijaj ją
- Ostatni krok to dokładne podlewanie
Kiwi to silne rośliny pnące, które nie mogą obejść się bez odpowiedniej kraty. Powinno być bardzo stabilne, aby móc utrzymać ciężar, gdy owoc jest pełny. Idealnie byłoby, gdyby podczas sadzenia zamontowano odpowiednie rusztowanie.
Wskazówka:
Trzyny rogowe i kompost nigdy nie powinny być dodawane bezpośrednio do dołka. Ponieważ zawartość soli w tych nawozach jest trudna do oszacowania, w najgorszym przypadku korzeń może zostać spalony.
Nalewanie
Zapotrzebowanie tych roślin na wodę jest bardzo wysokie do rozwoju owoców i ze względu na dużą masę liści. Dlatego latem, zwłaszcza od lipca do września, należy je regularnie podlewać. W przeciwnym razie mogłyby zatrzymać wzrost owoców, a same owoce utraciłyby swój aromat. Najlepiej podlewać raz w tygodniu obficie, tak aby gleba była dobrze nawilżona do głębokości 30 – 40 cm. Ze względu na wrażliwość kiwi na kamień, podlewanie powinno odbywać się wyłącznie wodą deszczową.
Nawozić
W ciągu pierwszych dwóch lat po posadzeniu zazwyczaj można zrezygnować z nawożenia, pod warunkiem, że gleba jest próchniczna i bogata w składniki odżywcze, a wartość pH wynosi od 4,5 do 5,5. Od trzeciego roku można rozpocząć nawożenie.
- Jeśli to możliwe, nawoź trzy razy w roku
- Odpowiednie są nawozy organiczne i mineralne
- Pierwszy raz wczesną wiosną, kiedy pojawiają się liście
- Jeszcze jeden raz, aby rozkwitnąć latem
- Ostatni czas owocowania w sierpniu
- Kiedy rozpoczyna się tworzenie owoców, zapotrzebowanie na składniki odżywcze jest szczególnie wysokie
- Od trzeciego roku życia wskazane jest dodatkowe podawanie wiórów rogowych lub dobrze przegniłego obornika
Wskazówka:
W przypadku stosowania nawozów mineralnych należy zawsze dozować je ostrożnie, gdyż do przenawożenia może dojść bardzo szybko.
Zimowanie
Niektóre odmiany są dobrze odporne, inne tolerują jedynie ograniczone mrozy. Odmiany Actinidia arguta mają najlepszą zimotrwalosc. Natomiast odmiany Actinidia chinensis mają ograniczoną zimotrwalosc. Tutaj obszar korzenia należy zabezpieczyć liśćmi, zaroślami lub warstwą ściółki. To, na co oba gatunki i ich nowe przyrosty reagują bardzo wrażliwie, to późne przymrozki.
Okazy w doniczkach są szczególnie wrażliwe. Dlatego do przechowywania w pojemnikach należy wybierać odporne i wolno rosnące odmiany. Młode rośliny powinny zimować w pomieszczeniu wolnym od mrozu. W przypadku osób starszych należy szczególnie zabezpieczyć okolicę korzeni, owinąc wiadro np. polarem, jutą lub folią bąbelkową i wypełniając puste przestrzenie wewnątrz liśćmi.
Cięcie
Cięcie roślin
Ze względu na pnący się i pnący wzrost, kiwi uprawia się na kratach, które najlepiej powinny mieć orientację północ-południe. Aby odpowiednio wyhodować lub wyszkolić roślinę, w roku sadzenia wybiera się najsilniejszy pęd i skraca go do 2-3 oczek, aby sprzyjać bocznemu rozgałęzianiu. Wszystkie pozostałe pędy są usuwane. Pozostały pęd główny jest wielokrotnie podwiązywany latem. Należy uważać, aby nie owinąć się wokół rusztowania. Ewentualne pędy boczne są skracane do 6–8 liści, ale są zachowywane jako wzmocnienie pnia, aby sprzyjać wzrostowi grubości pędu głównego.
Przerwa w nauce w drugiej klasie
- Usuń pędy boczne na pniu w lutym/marcu
- Skróć trochę główny pień
- Użyj pędów wyrastających z dwóch górnych pąków na rusztowanie
- Aby to zrobić, przywiąż te pędy poziomo do rusztowania po obu stronach
- Po osiągnięciu żądanej długości przytnij pędy
- Przywiąż pędy boczne z tego samego roku do głębszych kratek bocznych
- Skróć pędy wokół 8-10 liścia
- Całkowicie usuń wszystkie pędy wychodzące z podstawy lub pnia
Wskazówka:
Mieszać nie później niż w połowie marca, bo wtedy rozpoczyna się wypływ soków. Doszłoby do znacznego wycieku soku z ran, którego nawet środki do zamykania ran nie są w stanie tak łatwo zatrzymać.
Sekcja Kształcenia i Utrzymania Ruchu w III i IV roku
W lutym/marcu 3 roku, po ostatnich silnych przymrozkach, istniejące pędy boczne przycina się do 3 - 5 oczek. Natomiast pędy boczne wywodzące się z gałęzi wiodących przywiązuje się do niżej położonych rozpórek bocznych zrębu i ponownie skraca do 8 lub 10 liścia. Latem te dokładne pędy należy ponownie przyciąć do 6–8 liści po zewnętrznym owocu.
W lutym/marcu 4 roku pędy owocowe są skracane do 2 oczek po ostatnim zawiązywaniu owoców. Z tych dwojga oczu rozwijają się nowe pędy owocowe. Wszystkie pozostałe są skracane do 3 – 5 oczu. Wszystkie powstałe nowe pędy przywiązuje się do kraty i przycina do 6–8 liści po zewnętrznym owocu. Silnie rozgałęzione gałęzie owocowe należy po 3 - 4 latach całkowicie usunąć i zastąpić nowymi, młodymi pędami.
Propaguj
Siew
Nasiona do siewu można kupić lub pobrać z całkowicie dojrzałych owoców. Potrzebny będzie również odpowiedni pojemnik do siewu i ziemia doniczkowa. W przypadku nasion świeżych owoców należy najpierw usunąć zewnętrzną, śluzowatą warstwę. Działa to całkiem dobrze z odrobiną papieru kuchennego lub wody. Jeśli ta warstwa nie zostanie usunięta, może to utrudnić proces kiełkowania.
- Najpierw napełnij pojemnik do wysiewu ziemią doniczkową
- Rozłóż nasiona równomiernie na podłożu
- Nie zasypywać ziemią, lekko kiełkować
- Nawilż podłoże i utrzymuj je równomiernie wilgotne aż do wykiełkowania
- Przykryj przezroczystą folią lub szkłem
- Regularnie wietrz folię
- Umieść pojemnik do uprawy w ciepłym, jasnym miejscu, bez bezpośredniego światła słonecznego
- Pierwsze sadzonki pojawiają się po 2 – 3 tygodniach
- Od wielkości 3 – 5 cm rozdzielić do małych doniczek
Jeśli to możliwe, należy je również oddzielić w ziemi doniczkowej, ponieważ sprzyja to szczególnie wzrostowi korzeni i ogranicza tworzenie się masy liściowej. Od wielkości ok. 100 cm sadzonki kiwi można przesadzać do ogrodu. Jednak zanim rośliny wyhodowane z nasion zakwitną po raz pierwszy, może minąć dziesięć lub więcej lat.
Sadzonki
Sadzonki rozmnożeniowe najlepiej wycinać wczesną wiosną, przed pojawieniem się nowych pędów. Powinny mieć długość 10–15 cm i grubość mniej więcej ołówka. Wszystkie liście z wyjątkiem najwyższych są usuwane, a sadzonki umieszczane w małych doniczkach z chudą ziemią doniczkową lub mieszanką piasku i torfu. Następnie zwilż podłoże i umieść doniczki w miejscu zacienionym i osłoniętym od wiatru. Jeśli na sadzonkach pojawią się nowe pędy, ukorzenienie zakończyło się sukcesem. Gdy doniczki dobrze się ukorzenią, młode rośliny można przesadzić w docelowe miejsce.
Obniża
Innym i prawdopodobnie najłatwiejszym sposobem rozmnażania kiwi są sadzarki. Aby to zrobić, wybierz niższy, młody, dobrze elastyczny pęd. Następnie ostrożnie nacinamy korę w jednym miejscu, kładziemy tę część pędu płasko na ziemi i przysypujemy ziemią tak, aby z ziemi wystawał tylko czubek pędu. Następnie gleba jest zwilżana. Aby ciężarek pozostał w ziemi, przymocuj go drutami lub małym kamieniem. Kiedy ciężarek uformuje korzenie, można go oddzielić od rośliny matecznej i posadzić oddzielnie.
