Cząber, zwany także cząberem, to typowe zioło z rodziny miętowych. Zawiera dużą ilość olejków eterycznych, które dopełniają intensywny smak potraw i dressingów. Zioło można stosować zarówno świeże, jak i suszone, dodaje się je głównie do gulaszy, dań fasolowych i dań mięsnych. Jest również stosowana jako roślina lecznicza, najlepiej w postaci herbaty leczniczej.
Ciekawe fakty na temat rośliny
Zioła fasolowe to rośliny jednoroczne, które po kwitnieniu obumierają i co roku muszą być ponownie uprawiane. W zależności od odmiany roślina osiąga wysokość od 25 do 60 cm, choć lepszą alternatywą dla rabatek ziołowych są mniejsze rośliny. Ziele rośnie równomiernie, krzaczaście i mocno rozgałęzione, korzeń główny jest mocny i gruby, wnika głęboko w ziemię. Małe, spiczaste liście są soczyście zielone i lekko owłosione. Mają liczne gruczoły łojowe, w których magazynowany jest olejek eteryczny. Zielna roślina przyprawowa kwitnie w lipcu, a następnie kwitnie do października; zwykle można ją zbierać kilka razy. Satureja hortensis, termin botaniczny, kwitnie obficie i na biało, a poszczególne płatki mają delikatny różowy połysk. Zioło, które pierwotnie pochodzi z regionu Morza Śródziemnego, obecnie występuje w całej Europie.
Uprawa i lokalizacja
Cząber jest mało wymagającą rośliną przyprawową, dlatego może być łatwo uprawiany nawet przez początkujących ogrodników. W Niemczech Satureja hortensis jest uprawiana rolniczo, ponieważ suszone liście są sprzedawane hurtowo jako przyprawa. Roślina przyprawowa nie ma wielkich wymagań co do lokalizacji, po prostu lubi ciepło.
Dodatkowo upewnij się, że gleba jest luźna, ponieważ zioło nie rośnie w glebie zbyt twardej lub nawet zawierającej glinę. Gleba powinna być również zasobna w składniki odżywcze, dlatego warto wzbogacać ją w próchnicę. Ponieważ zioło jest bardzo wrażliwe na mróz i zimno, nigdy nie należy sadzić go na zewnątrz zbyt wcześnie. Młode rośliny można sadzić dopiero po Lodowych Świętych w maju, kiedy nie należy się już spodziewać nocnych przymrozków.
Rozmnażanie i opieka
Cząber to zioło w pełnym tego słowa znaczeniu łatwe w pielęgnacji, prawie nie potrzebuje wody, nie wymaga regularnego przycinania i po prostu rośnie. Dopiero na początku lata, na krótko przed rozpoczęciem kwitnienia, warto przyciąć do nieco poniżej 10 cm, co sprzyja zdrowemu i mocnemu tworzeniu liści, a tym samym plonowi przypraw z każdej rośliny. Satureja hortensis może rosnąć samotnie, ale znacznie lepiej rośnie w grupach po kilka roślin. Cząber rozmnaża się przez nasiona. Znajdują się one w koronie kwiatu i są okrągłe, ciemnobrązowe i mają nieco poniżej milimetra wielkości. Ponieważ Satureja hortensis należy do tzw. lekkich kiełkowników, można ją wysiewać bezpośrednio na zewnątrz. Poszczególne nasiona wysiewa się bezpośrednio do grządki w odległości od 15 do 30 cm i przykrywa jedynie kilkumilimetrową warstwą gleby.
Idealne miejsce do siewu nasion to miejsce nasłonecznione i osłonięte od wiatru, aby małe nasiona nie mogły zostać uniesione przez wiatr. Po około dwóch do trzech tygodniach młody cząber powinien kiełkować w dobrych warunkach. Młode sadzonki należy ponownie oddzielić i oddzielić, jeśli rosną zbyt gęsto. W przypadku młodych roślin niezbędna jest odległość sadzenia wynosząca co najmniej 30 cm, w przeciwnym razie staną się zdrewniałe i nie będą wytwarzać kwiatów.
Zbieranie i przetwarzanie
Idealny czas zbiorów przypada na okres kwitnienia, ale cząber można również zbierać na krótko przed kwitnieniem. W tym celu odcina się pojedyncze łodygi i suszy przez kilka dni, następnie odrywa się lub zrywa zielone liście cząbru. Liście można teraz całkowicie wysuszyć, układając je na papierze kuchennym. Suszone zioła można następnie zmielić, ale pełnowymiarowe nadają się również jako przyprawa np. do gulaszu i zup. W regionie śródziemnomorskim Satureja hortensis to nie tylko klasyczna przyprawa indywidualna, ale także składnik różnych mieszanek przyprawowych do dań rybnych i mięsnych. Ziele ma pieprzny, lekko pikantny smak i można go stosować zamiast tymianku np.
Cąber jest skuteczny w przypadku następujących dolegliwości:
- Trudności z trawieniem
- Wzdęcia i wiatry
- Stracij apetyt
- Zapalenie oskrzeli z kaszlem
- Biegunka
- osłabienie nerwowe
Wskazówki dotyczące pielęgnacji
Istnieją dwa różne rodzaje cząbru, cząber letni i cząber zimowy. Jest to roślina jednoroczna.
Obydwa nie stawiają dużych wymagań co do lokalizacji i są bardzo łatwe w pielęgnacji. Lubią miejsce pełne słońca, suche, ciepłe i osłonięte od wiatru. Cząber można uprawiać zarówno w rabatach, jak i w doniczkach. Gleba powinna być luźna i nieco bogata w składniki odżywcze. Zaletą jest wysoka zawartość wapna. Nie jest wymagana żadna specjalna pielęgnacja. Należy regularnie usuwać chwasty i co jakiś czas spulchniać ziemię wokół rośliny.
Woda nie jest zbyt potrzebna. Cząber znosi suszę znacznie lepiej niż nadmiar wilgoci. W suche i ciepłe lata wymagane jest wystarczające podlewanie. Możesz nawozić kompostem.
Jeśli przed kwitnieniem skrócisz roślinę do około 10 cm, pobudzisz tworzenie liści. Końcówki pędów cząbru ozimego należy odciąć przed i po zimie. Najlepszy czas na zbiór cząbru, w przeciwieństwie do innych ziół, to okres kwitnienia. Cząber rozmnaża się przez siew. Dzieje się to późną wiosną. Po Ice Saints możesz siać bezpośrednio na zewnątrz. Nasiona nie są przykryte ziemią, ponieważ cząber jest lekkim kiełkiem. Dostępny jest również cząber górski. Jest trwała i odporna, co jest dużą zaletą. Można go obciąć w dowolnym momencie.
Czasami mogą wystąpić uszkodzenia spowodowane przez chrząszcze tarczowe. Mączniak prawdziwy i rdza miętowa również od czasu do czasu atakują cząber. Jeżeli infekcja jest silna, należy wykonać wczesne cięcie. Cząber jest szczególnie wrażliwy na inwazję chwastów, gdy jest młody.
