Mak lekarski można kupić wszędzie w postaci nasion przeznaczonych do spożycia, a także w postaci nasion. Ponieważ mak lekarski, zwany także makiem ogrodowym, ma działanie odurzające, a z jego soku można uzyskać opium, uprawa Papaver somniferum w Niemczech podlega prawu dotyczącemu środków odurzających.
Sytuacja prawna
Po włączeniu uprawy maku do niemieckiej ustawy o środkach odurzających, komercyjna uprawa maku lekarskiego została nagle zakończona. Przed II wojną światową – a w NRD aż do zjednoczenia – było to tutaj powszechne. Dziś uprawa maku lekarskiego jest w Niemczech zakazana. Kto chce ją uprawiać, potrzebuje pozwolenia. Nawet jeśli ma rosnąć wyłącznie jako roślina ozdobna w ogrodzie! Każdy, kto uprawia mak lekarski bez tego zezwolenia, narusza ustawę o środkach odurzających (BtMG). Takie naruszenie może zostać ukarane wysoką grzywną i/lub karą pozbawienia wolności do pięciu lat. Nawet prywatna uprawa na małych obszarach lub nawet pojedyncze rośliny podlegają wymogom uzyskania zezwoleń. Opiaty mogą zawierać następujące nasiona maku:
- Papaver somniverum (mak lekarski)
- Papaver bracteatum (mak ormiański, mak leczniczy)
- Papaver paeoniflorum (odmiana maku lekarskiego, właściwie Papaver somniferum var. paeoniflorum)
Nieautoryzowane sadzenie tych gatunków maku jest surowo zabronione. Jednakże w wyjątkowych przypadkach Federalny Urząd ds. Opium może zezwolić na uprawę.
Wystąp o zatwierdzenie
Nie tylko przedsiębiorstwa rolne, ale także osoby prywatne mogą uzyskać zezwolenie na uprawę Papaver somniferum pod adresem
Federalny Instytut Leków i Wyrobów Medycznych – Federalne Biuro ds. Opium – złóż wniosek w Bonn.
W tym celu należy wypełnić wniosek o zezwolenie zgodnie z art. 3 ustawy o środkach odurzających (BtMG) na uprawę Papaver somniferum (maku lekarskiego) i przesłać go do Instytutu Federalnego. Potrzebujesz:
- wypełniony wniosek
- czytelna kopia dowodu osobistego (kopia obustronna)
- mapa terenu, plan działki lub inny dokument urzędowy określający obszar
Pozwolenie dla osób prywatnych wydawane jest na maksymalną powierzchnię uprawy 10 m² na maksymalny okres trzech lat i kosztuje 75 euro.
Wygląd
Mak lekarski to wspaniała roślina kwitnąca jednorocznie, która znacznie różni się od maku dzikiego (Papaver rhoeas) lub maku tureckiego (Papaver orientale), które są uprawiane jako rośliny ozdobne i obie nie zawierają morfiny.
- kwiaty od różowych do fioletowych z ciemną plamą u podstawy
- również w kolorze białych kwiatów
- Liście nie są zielone, ale mają kolor szaro-zielony lub niebiesko-szary
- liście nie są tak pierzaste jak maku kukurydzianego i maku tureckiego
- raczej płaskie, duże liście przypominające trochę kapustę
- pokrój wysoki (50 do 150 cm)
- duża kulista kapsułka nasienna w kolorze szaro-zielonym
Wskazówka:
Istnieją również rośliny maku, które są podobne do maku lekarskiego, ale zawierają tylko niewielkie ilości alkaloidów. Niektóre z nich są wizualnie trudne do odróżnienia od maku lekarskiego. Dlatego proszę zachować ostrożność przy zakupie.
Trucizny/Środki odurzające
Mak lekarski zawiera około 40 różnych alkaloidów, które występują głównie w dużych stężeniach w soku mlecznym. Należą do nich kodeina, morfina i papaweryna. Po zarysowaniu kapsułek z nasionami wypływa mleczny sok, który następnie wykorzystuje się do produkcji różnych środków odurzających, takich jak morfina, opium i heroina.
Zatrucia
Podczas obchodzenia się z makiem lekarskim często dochodzi do zatrucia z powodu niewiedzy lub braku ostrożności. Wyciekający sok mleczny zawiera najwyższe stężenia środków odurzających i toksyn. Dostają się one do organizmu w kontakcie ze skórą i mogą mieć wpływ na centralny układ nerwowy. Różne składniki poważnie wpływają na oddychanie. Objawy to:
- Nudności
- Wymioty
- Zaczerwienienie twarzy
- zwężone źrenice
- Oszołomienie
- przy wyższych stężeniach pacjent zapada w sen przypominający znieczulenie
- Aktywność serca i spadek oddychania
- Obszary skóry zmieniają kolor na niebieski
- Śmierć z powodu paraliżu oddechowego
- Śmiertelna dawka to 3 g opium (co odpowiada 0,2 g morfiny)
Zawartość składnika aktywnego
Różne właściwości, takie jak zawartość alkaloidów, są w maku lekarskim dziedziczne. Jednakże poziomy morfiny nie są naturalnie wysokie, ale są raczej wynikiem hodowli człowieka. Jednakże, w zależności od lokalizacji i warunków pogodowych, poziomy w roślinach znacznie się różnią.
Odmiany maku lekarskiego
Mak lekarski obejmuje trzy podgatunki, które różnią się nieznacznie zawartością alkaloidów. Należą do nich:
- Papaver somniferum subsp. somniferum
- Papaver somniferum subsp. setigerum (zwany także Papaver setigerum)
- Papaver somniferum subsp. śpiewarium
Na rynku dostępne są odmiany, które zostały wyhodowane do komercyjnej produkcji alkaloidów, odmiany o niskiej zawartości morfiny, które teoretycznie można uprawiać bez pozwolenia, oraz gatunki, dla których zawartość nie jest dalej deklarowana i które są dostępne jako ogólnodostępne nasiona dla ogrodnika hobbystycznego. Ponieważ obrót makiem lekarskim nie podlega przepisom ustawy o środkach odurzających, kupno i sprzedaż jest legalna.
Rasy
Odmiany maku lekarskiego dzielą się na odmiany wczesnokwitnące (maki zimowe) i odmiany późno kwitnące (maki letnie). Podczas gdy mak zimowy dojrzewa w czerwcu, mak letni potrzebuje około trzech tygodni dłużej. Oprócz wielu odmian zawierających morfinę, istnieje również kilka odmian, które zawierają bardzo mało tej substancji.
Zatwierdzone w UE:
1. Odmiany o wysokiej zawartości morfiny (nie nadają się do uprawy prywatnej!)
- MOTOR: nowa odmiana o wysokiej zawartości substancji czynnej
- OZ: odmiana wysokowydajna
- ZENO PLUS: najpopularniejsza odmiana maku ozimego (nasiona kwalifikowane)
- ZENO2002: starsza odmiana maku ozimego (certyfikowana)
- ZETA: letnia odmiana maku o wysokiej lub niskiej zawartości morfiny dla różnych obszarów klimatycznych (z certyfikatem)
2. Odmiany o bardzo niskiej zawartości alkaloidów
- „Mieszko” (odmiana niskomorfinowa zatwierdzona przez Federalny Urząd ds. Opium)
- ‚ZENO Morphex’: pierwsza wyhodowana odmiana maku ozimego (2007) z certyfikatem (poniżej 200 mg/kg w suszonej kapsułce)
Federalna Agencja Opiumowa cofnęła homologację dla odmiany „Przemko”, wydaną w 1996 roku. Oprócz Papaver somniferum odmiany Papaver bracteatum i Papaver paeoniflorum zawierają również opiaty i w ramach środków ostrożności nie powinny być uprawiane bez pozwolenia.
Instrukcja siewu i pielęgnacji
Mak lekarski wieloletni jest uważany za łatwy w pielęgnacji i łatwy w uprawie na naszych szerokościach geograficznych.
Lokalizacja
Papaver somniferum można łatwo uprawiać w naszych warunkach klimatycznych - nawet na terenach niskogórskich. Roślina jednoroczna potrzebuje dużo światła słonecznego, ale niezbyt dużego ciepła. Ten wysoko rosnący gatunek maku szczególnie dobrze współgra z sąsiadami, takimi jak rozchodnik, stokrotka, nawłoć czy ostróżka.
Piętro
Mak lekarski preferuje dobrze przepuszczalne gleby żwirowe i piaszczyste. Idealnie, gleba ogrodowa jest również bogata w składniki odżywcze. Jeśli wymagania glebowe zostaną spełnione, ogrodnik może spodziewać się szczególnie wspaniałego kwiatu.
- dobrze przepuszczalny dla wody
- piaszczysta lub żwirowa
- głęboki
- bogaty w składniki odżywcze
- Wartość pH: neutralna (pomiędzy 6, 5 a 8)
Przygotowanie gleby
Ponieważ mak lekarski lubi gleby piaszczysto-gliniaste i ceni sobie wysoką zawartość składników odżywczych, większość gleb ogrodowych wymaga lekkiego przygotowania, aby zapewnić optymalne warunki wzrostu.
- Wykop łóżko
- Ulepsz glebę za pomocą kompostu
- ewentualnie uszczelnij go piaskiem
- rozbijaj gruboziarniste kawałki ziemi za pomocą grabi
- Pozwól łóżku odpocząć przez kilka dni
Siew
Po uzyskaniu pozwolenia na uprawę możesz wiosną wysiać mak lekarski bezpośrednio na zewnątrz. Mak ten pod względem uprawy niewiele różni się od wielu innych gatunków maku, takich jak mak kukurydziany czy mak turecki. Aby uniknąć konieczności sadzenia zbyt wielu maków na małej przestrzeni, zaleca się przed wysiewem wymieszać nasiona z garścią drobnego piasku.
- Czas: od końca marca do początku kwietnia
- możliwe bezpośrednio na zewnątrz
- Rozsiewaj nasiona szeroko
- Rozstaw rzędów: 50 – 80 cm
- nie zasypywać piaskiem lub tylko cienko (ochrona przed ptakami)
- Poppy to lekki kiełkownik
- wlać ostrożnie
- Czas kiełkowania: 8 do 10 dni (maksymalnie 21 dni)
- Utrzymuj podłoże lekko wilgotne przez cały czas
Po okresie kiełkowania trwającym zaledwie dwa tygodnie na wciąż młodej roślinie pojawiają się pierwsze liście.
Wskazówka:
Możesz także sadzić nasiona jesienią (wrzesień). Jeśli pozwolisz martwym roślinom stać, a kapsułki nasienne dojrzeją, same się zasieją.
Nalewanie
Jak wszystkie nasiona, nasiona Papaver somniferum wymagają wystarczającej ilości wody, zanim wykiełkują. Aby uniknąć wypłukania nasion, powinieneś albo użyć bardzo cienkiej końcówki do podlewania konewki, albo po prostu spryskać ziemię wężem ogrodowym.
Po kiełkowaniu mak lekarski jest dość oszczędny, jeśli chodzi o bilans wodny. Żądna słońca roślina bez problemu znosi nawet długie okresy suszy. Niemniej jednak należy je podlewać od czasu do czasu.
Nawozić
Jeśli przed siewem wzbogaciłeś glebę ogrodową kompostem lub nawozem zielonym, przez całą fazę wzrostu maku lekarskiego nie są potrzebne żadne dodatkowe składniki odżywcze. W przeciwnym razie pomoże trochę długoterminowego kompletnego nawozu. Na początku fazy wzrostu mak potrzebuje nawozu bogatego w fosfor, a później nawozu z dużą zawartością azotu. Należy jednak stosować nawóz oszczędnie, ponieważ mak ma tendencję do wystrzeliwania w górę, gdy w glebie znajduje się bardzo dużo azotu, a jego ładne łodygi kwiatowe odrywają się, gdy tylko wieje wiatr lub pada deszcz.
Cięcie
Papaver jest również nieskomplikowany, jeśli chodzi o pielęgnację. Ogranicza się do usuwania zwiędłych części roślin (załóż rękawiczki). Ponieważ dotyczy to głównie kwiatów, nie musisz w ogóle ciąć, jeśli chcesz zebrać nasiona lub samemu je zasiać. Gdy tylko roślina całkowicie wyschnie późnym latem, po dojrzeniu torebek z nasionami można ją odciąć blisko ziemi.
Zimowanie
Mak lekarski należy do roślin jednorocznych, które najpóźniej jesienią zamierają, a przez rozsypanie nasion powstaje kolejne pokolenie roślin. Z tego powodu nie są konieczne żadne zabiegi konserwacyjne przed zimą.
Piękne odmiany ozdobne jako alternatywa
Zamiast delikatnego maku lekarskiego ogrodnicy, którzy chcą uprawiać rośliny wyłącznie ze względu na wartość ozdobną, powinni używać równie pięknych, ale bezkrytycznych odmian. Są dostępne w wielu różnych kolorach z kwiatami podwójnymi lub niewypełnionymi.
Mak turecki (Papaver orientale)
Mak turecki to zioło wieloletnie. Od maja do czerwca wytwarza jaskrawoczerwone kwiaty z lekko pomarszczonymi płatkami. Jako roślina ozdobna można ją również spotkać z kwiatami białymi, pomarańczowymi, żółtawymi lub łososiowymi.
- zwany także makiem orientalnym lub makiem tureckim
- głównie jako hybrydy, byliny
- Wysokość wzrostu: 40 do 90 cm
- Okres kwitnienia: od maja do czerwca
- kwiaty białe, różowe lub czerwone, niewypełnione
- Występowanie: Azja
- „Aladyn”: mocny czerwony kwiat
- „Brilliant”: starsza, szeroko rozpowszechniona odmiana o pomarańczowo-czerwonych kwiatach
- „Helen Elisabeth”: eleganckie kwiaty w kolorze łososiowym
- „Książę. Victoria Louise': stary różowy kwiat z winnoczerwoną podstawą
- „Królewskie wesele”: biały kwiat na czerwono-czarnym tle, dla kontrastu nakrapiany
- „Türkenlouis”: jaskrawoczerwone kwiaty z frędzlami na krawędzi
Mak islandzki (Papaver nudicaule)
Mak islandzki o kwiatach o wielkości do 15 centymetrów jest uważany za szczególnie wytrzymały i nadaje się również do chłodniejszych regionów. Różne formy uprawne obejmują zarówno rośliny jednoroczne, jak i dwuletnie. W przeciwieństwie do prawie wszystkich innych gatunków maku, mak islandzki lubi, gdy jest nieco chłodniej.
- Wysokość wzrostu: 50 do 60 cm
- Okres kwitnienia: od czerwca do września
- kwiaty białe, żółte, szkarłatne lub w kolorze łososiowym, niewypełnione
- Występowanie: Azja, Europa Wschodnia
- piękne odmiany: 'Yellow Wonder', 'Cardinal', 'Matador', 'Pulchinella'
- Cecha szczególna: kiełkujący na zimno (należy wysiać jesienią)
Mak alpejski (Papaver alpinum)
Nisko rosnąca odmiana maku, która osiąga wysokość zaledwie 20 cm, to mak alpejski. Ze względu na swoje rozmiary potrzebuje zupełnie innych sąsiadów niż np. wschodzący mak turecki. Na pierwszy rzut oka niewprawne oko z trudem rozpoznaje tę roślinę o egzotycznych kwiatach jako odmianę maku.
- Wysokość wzrostu: 5 do 20 cm
- Okres kwitnienia: od maja do sierpnia
- kwiaty żółte, pomarańczowe lub białe, niewypełnione
- Występowanie: Niskie pasma górskie w Europie
- preferuje gleby wapienne
Mak zwyczajny (Papaver rhoeas)
Gatunek dzikiego maku, który swoimi jaskrawoczerwonymi kwiatami zdobi nasypy kolejowe i pobocza dróg.
- Wysokość wzrostu: 20 do 90 cm
- roczne
- Okres kwitnienia: od maja do lipca
- jasnoczerwony, niewypełniony kwiat z czarną podstawą
- Występowanie w Eurazji
- nie toleruje pełnego słońca
Zakaz, którego nikt nie przestrzega?
W rzeczywistości mak lekarski można znaleźć nie tylko wszędzie w workach z nasionami (sprzedaż nasion jest legalna, ale uprawa nie), ale także w wielu ogrodach ozdobnych w całym kraju. Nielegalną roślinę narkotykową często można spotkać dziko rosnącą na brzegach Morza Bałtyckiego lub na nasypach autostrad. Niektóre kwiaciarnie sprzedają świeżo ścięte kapsułki jako dekorację bukietów lub używają ich suszonych w kompozycjach. Najwyraźniej mało kto ma świadomość, jak surowo karany jest zakaz stosowania maku lekarskiego. Jednak powinieneś być tego świadomy: nawet niewiedza nie uchroni cię przed karą.
Wniosek
Jeśli zdarzyło Ci się, że masz już w ogrodzie mak lekarski, nie musisz wpadać w panikę, bo przecież na naszych terenach dziko rośnie także Papaver somniferum. Żadna agencja nie ma czasu na ściganie każdego Papaver somniferum. Nie powinieneś jednak odważać się eksperymentować z domowym opium lub innymi środkami odurzającymi wykonanymi z soku tej rośliny. W zależności od odmiany i lokalizacji zawarte w nich składniki znacznie się różnią – nawet niewielkie ilości morfiny mogą być śmiertelne.
