Ćmy bukszpanowe, czyli Cydalima perspectalis, jak się je nazywa, na pierwszy rzut oka wydają się nieszkodliwe, a na swój prosty sposób nawet ładne. Jednak ich gąsienice i motyle zyskały reputację żarłocznych szkodników. Jeśli inwazja nie zostanie wcześnie rozpoznana, a owady nie zostaną zwalczone, mogą one spowodować śmierć bukszpanu. Znane są nawet przypadki uszkodzeń innych roślin. Dlatego też, gdy tylko świdry zostaną zidentyfikowane, wymagane jest szybkie i ukierunkowane działanie.
Rozpowszechnianie
Ćmy bukszpanowe to małe motyle aktywne głównie nocą. Pochodzą z Azji Wschodniej, ale od 2006 roku są coraz częściej widywane w Europie i spowodowały już śmierć całych kolekcji bukszpanu.
Przyjmuje się, że motyle przybyły do Europy statkami towarowymi i dostawami roślin, a stamtąd rozprzestrzeniły się po centrach ogrodniczych, szkółkach i ogrodach. Korzyści z dystrybucji wynikają z preferencji Cydalima perspectalis – jak nazywa się ćmy bukszpanowe w języku technicznym. Samice wolą składać jaja na bukszpanach, które nie zostały jeszcze zainfekowane.
Szkodniki przemieszczają się dalej nie tylko wtedy, gdy roślina jest już uszkodzona i źródło pożywienia zostaje utracone.
Wygląd ćmy
Jak już wspomniano, ćmy bukszpanowe są raczej niepozorne. Dorosłe motyle mają rozpiętość skrzydeł od czterech do pięciu centymetrów. Skrzydła są zwykle jedwabiście białe z brązowymi lub czarnymi krawędziami. Jednakże zauważono również okazy, które miały skrzydła od brązowych do czarnych z białymi plamami. Może to utrudnić wykrycie.
Ponadto motyle są aktywne w nocy i gdy temperatura stale przekracza 7°C, dlatego zwykle nie są od razu zauważalne nawet w codziennie pielęgnowanym ogrodzie. Co gorsza, dorosłe owady wolą przebywać na dolnej stronie liści bukszpanu. Jednak to nie same motyle powodują szkody w bukszpanach.
Jajka
Samice ćmy bukszpanowej składają jaja na spodniej stronie liści bukszpanu. Wolą rośliny, które nie zostały jeszcze zainfekowane. Możliwe jest złożenie 150 jaj na lęg.
Jajka są koloru bladożółtego i mają kształt płaskiej soczewki. Początkowo można je znaleźć głównie w dolnych partiach rośliny, a tutaj na zewnętrznych liściach. Przy regularnych i dokładnych kontrolach można je stosunkowo szybko zauważyć ze względu na niewielką różnicę w kolorze. Jednak nadal trudno je znaleźć, szczególnie na większych bukszpanach lub na formach o gęstym ulistnieniu tuż nad ziemią.
Ponadto można je znaleźć tylko przez około trzy dni, ponieważ wtedy wykluwają się z nich gąsienice ćmy bukszpanowej.
Gąsienice
Gdy tylko wyklują się jaja, larwy świdra bukszpanowego zaczynają uszkadzać roślinę. Najpierw zjadają liście. Później kora i całe pędy zagoszczą w Twoim menu – na kilka tygodni.
Zanim gąsienice z zielonymi i żółtawymi podłużnymi paskami rozwiną się w motyle, przechodzą przez siedem stadiów larwalnych. W tym czasie mają ogromny apetyt. Jest to zrozumiałe, ponieważ gąsienice mogą osiągnąć długość do pięciu centymetrów i potrzebują zapasów energii do przepoczwarzenia i późniejszej metamorfozy.
Etap życia gąsienicy może trwać od trzech do dziesięciu tygodni w przypadku ćmy bukszpanowej. Czas trwania zależy od temperatury. W temperaturze około 15°C przemiana jaja w motyla zajmuje ponad dwa miesiące. Jednak przy 20°C nawet nie miesiąc. W okresie przepoczwarzenia gąsienice zakopują się w bukszpanu. Nitki przypominają pajęczyny, ale są znacznie gęściej tkane.
Zimowanie
Cydalima perspectalis, a dokładniej jej gąsienice zimują bezpośrednio na roślinach, którymi się żerują. Przepoczwarczają się i zaplątują w liście. W zależności od wielkości kokony mogą być bardzo dobrze lub ledwo widoczne.
Wraz z nadejściem wiosny i gdy tylko termometr stale wzrośnie powyżej siedmiu stopni, rozwój będzie kontynuowany.
Faza aktywna
Motyle i ich gąsienice są aktywne w zależności od temperatury, chociaż w naszych szerokościach geograficznych są one zwykle wystarczająco wysokie dla owadów od wczesnej wiosny do jesieni.
Obrażenia
W wyniku żerowania gąsienic zewnętrzne liście w dolnych partiach bukszpanów początkowo stają się beżowo-brązowe. W miarę postępu inwazji uszkodzenia rozprzestrzeniają się wewnętrznie i ku górze. Nie musi to koniecznie oznaczać śmierci rośliny. Im dłużej świder bukszpanowy jest obecny na roślinach, tym większe ryzyko.
Zapobieganie poprzez kontrolę
Najważniejszą formą profilaktyki są dokładne oględziny przy zakupie i posiadaniu bukszpanu. Szczególnie należy dokładnie sprawdzić bukszpan pospolity i bukszpan drobnolistny, ponieważ są one szczególnie często atakowane. Oznaki takiej inwazji to:
- beżowe, brązowawe lub żółtawe liście
- bladożółte guzki na spodniej stronie liści (jaja)
- Pajęczyny lub nici
- znaki karmienia
- Kokony
Jeśli masz takie sygnały ostrzegawcze, nie powinieneś dokonywać zakupu i należy również poinformować sprzedawcę. Mając w ogrodzie własne bukszpany, wycinanie dotkniętych obszarów i niszczenie wycinków może zapobiec większym inwazjom i uratować rośliny.
W żadnym wypadku usunięte liście nie powinny trafiać do kompostu ani do śmieci. Szkodniki mogłyby wówczas nadal się rozprzestrzeniać. Jeśli to możliwe, sadzonki można spalić lub zalać wrzącą wodą, aby zabić owady. W przeciwnym razie należy go wyrzucić do całkowicie szczelnego pojemnika razem z odpadami domowymi.
Pułapki na świdry z bukszpanu
Aby skutecznie zwalczać ćmy bukszpanowe, należy najpierw sprawdzić, czy są to naprawdę motyle wschodnioazjatyckie. Ponieważ gąsienice nie różnią się wizualnie od innych gatunków, identyfikacja może być trudna. Nawet w przypadku jaj laicy nie są w stanie ich jednoznacznie zidentyfikować.
Pułapki na mole bukszpanu są tutaj praktycznym narzędziem. Zwykle składają się z solidnej obudowy zawierającej feromony i pułapki na klej. Dorosłe samce motyli są przez to przyciągane i utkną w pułapce. Daje to kilka korzyści:
- plaga jest kontrolowana
- motyle można łatwiej zidentyfikować
- samce nie nadają się już do reprodukcji
- Ślicznotki z bukszpanu można stosować przez cały sezon ogrodowy
Walka z świdrami bukszpanowymi z naturalnymi wrogami
Kiedy świdry bukszpanowe zostały sprowadzone do Europy, nie było im łatwo. Bukszpan można spotkać obficie również w prywatnych ogrodach, na balkonach i tarasach. Zapasy żywności były odpowiednio wysokie. Brak naturalnych wrogów również przyczynił się do niezakłóconego rozprzestrzeniania się.
Ptaki zjadły gąsienice, ale natychmiast je wyrzuciły. Inne pożyteczne owady nie wykazały żadnego zainteresowania.
Na szczęście sytuacja się zmieniła. Szczególnie ptaki i osy upodobały sobie gąsienice ćmy bukszpanowej, wykorzystują je jako źródło białka i w ten sposób skutecznie je zwalczają. Aby naturalni wrogowie przejęli usuwanie szkodnika, należy ich powitać w ogrodzie i „wskazać” na plagę.
Wykorzystuj ptaki jako naturalne drapieżniki
Przy przyciąganiu i osiedlaniu ptaków przydatne są następujące środki:
- oferujemy kilka budek lęgowych i materiałów do budowy gniazd
- Dokarmianie ptaków w chłodniejsze dni i zimą
- Chroń drzewa, miejsca gniazdowania i żerowania przed kotami i innymi zwierzętami
Osy naturalnymi wrogami świdnika bukszpanowego
Osy mają wątpliwą reputację, mogą być denerwujące, a nawet niebezpieczne, jeśli masz alergię. Jednakże z pewnością są one przydatnymi pomocnikami w zwalczaniu szkodników, a według ostatnich obserwacji są również skuteczne przeciwko gąsienicom ćmy bukszpanowej. Osy dzielą je na mniejsze kawałki i przenoszą z powrotem do gniazda.
Oznacza to, że usuwanie nie jest tak skuteczne pod względem ilościowym, jak w przypadku ptaków. Jednakże osy mogą łatwiej wniknąć głębiej w bukszpan.
Ponownie obecność os może pomóc w ich zwalczaniu. Tutaj ma to sens:
- Gniazda nie należy usuwać
- Zastosuj w pobliżu bukszpanów środki wabiące, takie jak sok owocowy, woda z cukrem lub ocet
- zbierz kilka gąsienic, pokrój je i umieść na i pod bukszpanem
Pasożytnicze osy jako naturalni wrogowie
Nie udowodniono jeszcze wpływu pasożytniczych os na motyle wschodnioazjatyckie, ale osiągnięto już przekonujące wyniki w przypadku pożytecznych owadów na inne motyle. Ponieważ pasożytnicze osy są niedrogie i atakują także inne szkodniki, nie będąc przy tym uciążliwe, warto spróbować.
Jaja pasożytniczych os są dostępne w handlu, montowane na kartach. Są one zawieszane lub umieszczane w odpowiednim pudełku. Po wykluciu pożyteczne owady wgryzają się w ciała gąsienic i zabijają je od środka.
Wskazówka:
Pasożytnicze osy nie potrafią latać ani żądlić, dlatego są idealnym wyborem dla osób cierpiących na alergię na osy. Można je stosować także celowo i nadają się tak samo do ogrodu, jak i do bukszpanu na balkonie czy tarasie.
Domowe sposoby na walkę z tym problemem
Cydalima perspectalis powinna także dać się wypędzić lub zwalczyć za pomocą prostych, domowych środków. Efekt tego nie został udowodniony, ale testy praktyczne wykazały już dobre wyniki.
Zbieraj
Ręczne zbieranie szkodników jest proste, ale pracochłonne. Ponadto ta metoda ma sens tylko na początku inwazji, kiedy larwy świdra nadal siedzą na zewnętrznych obszarach.
Sprężone powietrze na wiertarce
Sprężone powietrze lub sprężone powietrze może dosłownie „wysadzić” gąsienice po wyjęciu z pudełka. Ma to sens np. jeśli w środku jest już dużo larw - ale naturalne drapieżniki nie mogą do nich dotrzeć ze względu na gęsty wzrost.
Wskazówka:
Zawsze spryskuj od góry do dołu i, jeśli to możliwe, przykryj obszar plandeką, aby ułatwić późniejsze zebranie gąsienic.
płyn do mycia naczyń
Następujący domowy sposób lub spray jest niedrogi i prosty:
- Przykryj ziemię plandeką.
- Wymieszaj kilka kropli płynu do mycia naczyń w wodzie i spryskaj pudełko tym roztworem.
- Pozostaw na dziesięć do 20 minut.
- Dokładnie spłucz liście mocnym strumieniem wody.
- Zbieraj i niszcz upadłe gąsienice.
Aplikację najlepiej powtarzać dwa razy w tygodniu.
Olej i ocet przeciwko ćmie bukszpanowej
Podobnie jak w przypadku płynu do mycia naczyń, metoda ta polega na zmieszaniu równych części octu, oleju i wody i użyciu tego do spryskania bukszpanu. Doświadczenie pokazuje, że niektóre gąsienice mogą spaść w ciągu zaledwie kilku minut, jeśli roztworem spryskano również dolne obszary.
Następnie spłukujesz czystą wodą i tak mocnym strumieniem, jak to możliwe, aby usunąć pozostałości, gąsienice są zbierane i niszczone. Aby zabezpieczyć podłoże i ułatwić odbiór należy rozłożyć plandekę.
Zwalcz ćmy bukszpanowe wysokim ciśnieniem wody
Zamiast stosowania roztworów, skrzynkę można również uwolnić od gąsienic Cydalima perspectalis bezpośrednio za pomocą twardego strumienia wody. Wąż ogrodowy może do tego wystarczyć, ale idealnie sprawdzi się myjka wysokociśnieniowa, choć oczywiście ciśnienie należy tak wyregulować, aby roślina nie doznała dodatkowych uszkodzeń.
Aplikację najlepiej powtarzać codziennie w celu usunięcia jak największej liczby szkodników. Ponownie, pomocna może okazać się podkładka, która ułatwi późniejsze zbieranie i niszczenie larw.
Opryski biologiczne
Opryski biologiczne zawierające Bacillus thuringiensis i azadirachtinę okazały się skuteczne w zwalczaniu świdra bukszpanowego. Bacillus thuringiensis to bakterie zjadane przez larwy motyli i powodujące ich śmierć. Opryski z tym środkiem są szczególnie skuteczne w suchych, ciepłych fazach, kiedy gąsienice dużo jedzą, a roztwór nie jest zmywany z liści przez deszcz. Aplikacje należy powtarzać co tydzień lub co dwa tygodnie.
Azadirachtyna to substancja z olejku neem, która powoduje śmierć gąsienic w bezpośrednim kontakcie z nimi. W przypadku inwazji leczenie produktami zawierającymi azadyrachtynę należy powtórzyć kilka razy, aby wyeliminować wylęgające się później larwy
Wskazówka:
Do nanoszenia środków natryskowych należy użyć opryskiwacza ciśnieniowego, aby roztworami można było zwilżyć także wewnętrzne powierzchnie bukszpanu.
Wniosek
Ćmy bukszpanowe mogą rozprzestrzeniać się bardzo szybko ze względu na dużą liczbę jaj i możliwość składania ich na bukszpanach, które nie zostały jeszcze zainfekowane, i mogą wyrządzić poważne szkody w bardzo krótkim czasie, szczególnie przy ciepłej pogodzie. Wczesne wykrycie i ukierunkowana kontrola szkodników może zatem oznaczać różnicę między drobną uciążliwością a uciążliwością o dużym zasięgu. Oprócz – w idealnym przypadku – codziennych kontroli, zaleca się w miarę możliwości łączenie ze sobą różnych środków i metod.
